Csíkrákos to duża wieś seklerska, licząca ponad 1100 mieszkańców (populacja niemal w 100 % węgierska), położona w odległości 10 kilometrów od Csíkszeredy (drogą DN12/E578 na północ), u wyjścia z Basenu Środkowego Csíka. Przez wieś przepływa niewielka rzeczka Rákos (Rákos - patak). Na skraju wsi, na niewielkim wzniesieniu, usadowiony jest piękny kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, zbudowany w stylu późnogotyckim (z epoki Árpádów), otoczony murem obronnym, z wieżą o wysokości 30 metrów.  Pierwszy zapis kronikarski dotyczący wsi (wówczas pod nazwą Rakús) pochodzi z 1334 roku. Trzeba dodać, iż te okolice były historycznym miejscem zgromadzeń Seklerów datowanych od końca pierwszego tysiąclecia.

De facto świątynia położona jest w niewielkiej osadzie Göröcsfalva, wchłonietej przez Csíkrákos. Wspominany i cytowany przeze mnie w poprzednich relacjach z wędrówki po Ziemi Seklerów, węgierski etnograf i historyk Balázs Orbán, autor kultowej monografii Székelyföld,  szczycący się tytułem Pierwszego Seklera,  napisał tak: „Ten kościół jest znacznie większy i bardziej kolorowy niż zwykłe wiejskie kościoły w ogóle, dlatego zasługuje na pierwsze miejsce wśród świętych kościołów Csik pod każdym względem”.

   Kościół został wzniesiony w latach 1270-80, prawdopodobnie na miejscu (lub w pobliżu) wcześniejszej świątyni romańskiej pod wezwaniem Świętego Jerzego. W wieku XVI został rozbudowany i otoczony kamiennym murem o wysokości ok. 2,5-3 m. Obecny kształt zawdzięcza kompleksowej przebudowie (już w stylu barokowym) z lat 1756-58. Więcej o historii kościoła tutaj: http://rakos.ro/hu/page/165/tortenelmi-latnivalok

W Europie jest tylko kilka kościołów, które mogą się pochwalić podobnymi „astronomicznymi” malowidłami.

   Najstarszą częścią kościoła jest wysoka wieża, która – w świetle ostatnich badań – pochodzi z 1074 roku. Wcześniej była oddzielną budowlą obronną (strażnicą), zbudowaną w czasach panowania króla Świętego Władysława. Uwagę przykuwają – znajdujące się od wieków na jej kamiennych murach – tajemnicze malowidła w tonacji czerwono-brązowej, przedstawiające m.in. postacie ludzkie, zwierzęta, motywy słońca i księżyca (te dwa ostatnie charakterystyczne dla Seklerów). Mój przyjaciel i przewodnik László, notabene historyk z wykształcenia i długoletni nauczyciel historii, zrobił mały wykład  w tymże temacie. Według niego, istnieje parę teorii usiłujących rozwikłać zagadkę malowideł. Część badaczy widzi w nich pomieszane (pogańskie i chrześcijańskie) znaki astronomiczne, a w zasadzie astrologiczne (wpływ ciał niebieskich na życie na Ziemi), które zaczęły pojawiać się w Europie pod koniec XII wieku. Przeważa jednak opinia, iż są to relikty dawnych pogańskich wierzeń plemion madziarskich, które zostały przyniesione do Basenu Karpackiego jeszcze z Równiny Turan. Ku tej teorii skłania się m.in. pan Maximilian Höll, dyrektor Instytutu Astronomii w Wiedniu, który odwiedził Rákos i analizował malowidła.

László przy grobie proboszcza ks. Pétera Zölda, jednego z przywódców powstania antyaustriackiego w latach 1763-64, urodzonego 21 września 1727 roku w Madéfalva. 7 stycznia 1764 roku wojsko austriackie pod wodzą gen. hrabiego Josepha Siskovicsa, dokonało krwawej masakry (Siculicidium) bezbronnej ludności cywilnej seklerskiej wsi  Madéfalva, ale to temat na oddzielną relację.

 
Łany dojrzewającej kukurydzy „przytuliły się” niemal  do obronnych murów kościoła w Csíkrákos. Urok i czar, magia Siedmiogrodu (węg. Erdély).

                                                                                                   Tekst i fotografie: Marek Sukiennik

Bibliografia:

1. Dr. Rákossy Botond József, Hargita - Képes megyeatlasz – 2005, Kiadó: TOPO SERVICE RT.
2. https://hu.wikipedia.org/wiki/Cs%C3%ADkr%C3%A1kosi_r%C3%B3mai_katolikus_v%C3%A1rtemplom