Przepiękna malowana cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego - 9 listopada 2023 roku. Jestem tu kolejny raz. Miejsce to przyciąga jak magnes. Choć już połowa jesieni, to pogoda słoneczna; zwiedzających jak na lekarstwo. Błoga cisza i spokój.
     Gdybym miał stworzyć swój ranking bukowińskich monasterów, tych malowanych i niemalowanych, to klasztor w Suczewicy znalazłby się w pierwszej trójce, razem z Putną i Voronețem. Nota bene takie zestawienie, chociaż stricte subiektywne, to cholernie trudne zadanie. Bo dlaczegóż na podium nie znalazły się: Dragomirna, Moldovița (Mołdawica), Râșca, Agapia albo Slatina? Tę medalową pozycję Suczewica zawdzięcza i urokliwemu położeniu w górskiej kotlinie, i walorom architektonicznym, i czynnemu życiu monastycznemu, a także niezdefiniowanemu pierwiastkowi magicznemu, który sprawia, że coś (ktoś) od razu się nam podoba lub nie.
     Pierwsza pisana wzmianka o wsi Sucevița pochodzi z 1443 roku. W latach 1580-1586 został zbudowany tu żeńskim klasztor prawosławny jako fundacja trzech braci z książęcego rodu Mohyłów (rum. Movilă): Jerzego (późniejszego metropolity Mołdawii), Jeremiego i Szymona. Dwaj ostatni to późniejsi hospodarowie. Co ciekawe, jako pierwsza powstała (na miejscu, gdzie dzisiaj stoi cerkiew cmentarna) cerkiew Przemienienia Pańskiego, której poświęcenie miało miejsce w 1581 roku. Natomiast podziwianą obecnie cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego zbudowano prawdopodobnie w latach 1582-1584 w stylu staromołdawskiem, charakterystycznym dla czasów panowania hospodara Stefana Wielkiego. Widać tu kompilację sztuki gotyckiej i bizantyjskiej, wzbogaconej o elementy architektury zapożyczone ze starych drewnianych cerkwi mołdawskich. Przyjmuje się, że schyłek XVI wieku to także koniec etapu rozwoju kanonów staromołdawskich w architekturze i sztuce, stąd też klasztor suczewicki nazywany jest „testamentem dawnej sztuki mołdawskiej”.
     Cerkiew klasztorna szczyci się wspaniałymi malowidłami, wewnętrznymi i zwłaszcza zewnętrznymi. Jeśliby przyjąć kryterium „ilościowe”, to świątynia w Suczewicy ma najwięcej fresków (ponad 100 postaci) spośród malowanych cerkwi bukowińskich. Ich opis w przewodnikach zajmuje z reguły kilka stron.

Wielki ikonostas w stylu barokowo-rokokowym został wykonany z drewna cisowego w 1801 roku.

Bogate freski w kopule wieży przedstawiają Chrystusa Pantokratora, otoczonego (niżej) aniołami, prorokami, patriarchami i apostołami.

     Klasztor został otoczony murami obronnymi - o wysokości 6 metrów i grubości dochodzącej do 3 metrów – na planie prostokąta o bokach: 100m i 104 m, z czterema basztami narożnymi i wieżą bramną.

Słynąca łaskami koronowana ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus jest wystawiona w nawie cerkwi. Obraz zalicza się do wizerunków Matki Boskiej typu „Hodigitria” (lub „Hodegetria”, grec. Wskazująca Drogę) charakterystycznych dla sztuki kościoła wschodniego. Maria – z twarzą lekko zwróconą w prawo, przyodziana w szkarłatną szatę - prawą ręką wskazuje na Dzieciątko Jezus, trzymane na lewym ramieniu. Jezus ma prawą rączkę uniesioną w geście błogosławieństwa.

     Cerkiew klasztorna jest oczywiście czynną świątynią i w zasadzie wewnątrz obowiązuje zakaz fotografowania. Prezentowane zdjęcia wnętrza cerkwi wykonałem za zgodą modlącego się w nawie kapłana prawosławnego. Nota bene, jeszcze kilka lat temu za fotografowanie wnętrz niektórych świątyń trzeba było uiścić niewielką opłatę (10-15 lei); teraz prawie wszyscy zwiedzający bukowińskie cerkwie bezceremonialnie wyciągają telefony, filmują i fotografują.

 Cerkiew Objawienia Pańskiego znajduje się nieopodal klasztoru, na przylegającym doń cmentarzu. Została wzniesiona w 1772 roku w miejscu starszej cerkwi, tej wspomnianej wcześniej, z 1580 roku.

     „Wielką atrakcją Sucevițy jest wspaniały widok na zespół monasteru i jego otoczenie, który można oglądać ze wzgórza na południe od klasztoru. Warto w tym celu poświęcić trochę czasu i wysiłku. […] Najlepiej wdrapać się na sam jego wierzchołek, gdzie stoi kamienny krzyż. Nagrodą za trudy wspinaczki jest zapierający dech w piersiach widok, przez wielu uznawany za najpiękniejszy w całej Rumunii, który nie wymaga opisu, tylko spokojnej kontemplacji.” - cytat za: Stanisław Figiel, Piotr Krzywda, Bukowina i Maramuresz, Przewodnik po północnej Rumunii, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Wydanie II aktualizowane, Pruszków 2014, str. 272.

Karta pocztowa sprzed kilkunastu (parudziesięciu?) lat. Od tego czasu nastąpiły pewne zmiany w krajobrazie. Wieś rozrasta się, natomiast pobliskie wzgórza z widocznymi wówczas łąkami praktycznie już zarosły drzewami.

Tekst i fotografie: Marek Sukiennik

Bibliografia:
1.Michał Jurecki, BUKOWINA KRAINA ŁAGODNOŚCI, PRZEWODNIK TURYSTYCZNY, SERIA: PRZEZ BEZDROŻA, Wydanie I, Kraków 2001
2.Stanisław Figiel, Piotr Krzywda, Bukowina i Maramuresz, Przewodnik po północnej Rumunii, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Wydanie II aktualizowane, Pruszków 2014.
3. https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C4%83n%C4%83stirea_Sucevi%C8%9Ba