Cerkiew Narodzenia Św. Jana Chrzciciela, nazywana również cerkwią Coconilor, Dominium lub Bazyliką Małych Wojewodów, znajduje się w centrum Suczawy, przy ulicy (Strada) Stefanita Voda nr 3, niedaleko od ruin dworu królewskiego (bulwar Ana Ipătescu ). Została ufundowana przez hospodara Wasyla Lupu (Bazylego Wilka), panującego w latach 1632-1653, i zbudowana w roku 1643 na planie (prostokąta) tzw. pseudotrójkonchowym (trójdzielnym). Składa się z przedsionka, przednawia i nawy z półkolistą apsydą ołtarzową. Apsydy boczne mieszczą się w grubych ścianach bocznych budowli, więc z zewnątrz są niewidoczne. Wewnątrz świątyni, między nawą a przednawiem, dwie ośmiokątne kolumny podtrzymują sklepienie (z trzema arkadami) charakterystyczne dla górskiej architektury mołdawskiej z XVII wieku. Z uwagi na fundację książęcą, nad cerkwią góruje strzelista ośmioboczna wieża, nad nawą przechodząca w plan prostokąta, z czterema wąskimi oknami ukrytymi w podwójnych niszach.
Nad drzwiami wejściowymi do przedsionka znajduje się tablica z inskrypcją mniej więcej tej treści: „Z woli Ojca, z pomocą Syna oraz z polecenia Ducha Świętego, ja Wasyl Wojewoda, Pan Mołdawii, ufundowałem tę świątynię jako miejsce Narodzin Proroka Jana Chrzciciela w roku 7151 (1643)”. Tablicę wieńczy herb Mołdawii. Smukła, elegancka bryła budowli sprawia, że ta de facto nieduża cerkiew należy do najpiękniejszych, które do tej pory nawiedziłem. Ponadto rzadko spotykanym w budownictwie sakralnym Mołdawii rozwiązaniem jest tutaj scalenie niejako w jedną bryłę architektoniczną cerkwi i dzwonnicy (usytuowanej od północy) i przykrytych wspólnym dachem. Z reguły dzwonnice są nieco oddalone od świątyń. Świątynia jest nadal czynna i mają w niej miejsca nabożeństwa.
Prowadzone u schyłku XX wieku badania archeologiczne w pobliżu cerkwi potwierdziły istnienie wcześniejszej świątyni (wraz z cmentarzem), datowanej na początek XV wieku (a więc na lata panowania hospodara Aleksandra Dobrego (Alexandru cel Bun ) z dynastii Muszatowiczów 1400 – 1432), częściowo zniszczonej w roku 1476 podczas najazdu Turków pod wodzą sułtana Mehmeda II Zdobywcy, i istniejącej jeszcze - najprawdopodobniej - do pierwszej połowy XVI wieku.
Tekst i fotografie: Marek Sukiennik
Bibliografia:
- Stanisław Figiel, Piotr Krzywda, Bukowina i Maramuresz Przewodnik po północnej Rumunii, wyd. II aktualizowane, Pruszków 2014
- https://ro.wikipedia.org/wiki/Biserica_Coconilor
