23 sierpnia 1939 roku, w Moskwie, Joachim von Ribbentrop – minister spraw zagranicznych III Rzeszy Niemieckiej i Wiaczesław Mołotow - ludowy komisarz spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, podpisali w obecności Stalina pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, którego pierwsze trzy punkty sankcjonowały podział stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Niemiecko-sowiecki pakt o nieagresji doprowadził do wybuchu II wojny światowej, która pochłonęła miliony istnień ludzkich.
Oryginalna karta pocztowa propagandowa – wyd. P-C PARIS (w zbiorach autora)
Timothy Snyder, amerykański historyk, profesor Uniwersytetu Yale, w swojej bestsellerowej książce pt. „Skrwawione ziemie, Europa między Hitlerem a Stalinem” tak pisze o pakcie Ribbentrop – Mołotow:
„Stalin dostrzegł, jak później to ujął, że jego i Hitlera zbliżało „wspolne pragnienie zniesienia starego układu”. W sierpniu 1939 roku Hitler zareagował na gest Stalina. Chciał wybuchu wojny jeszcze w tym samym roku, a przy doborze sojuszników wykazywał znacznie większą elastyczność niż w kwestii czasu. Jeżeli Polacy nie chcieli przyłączyć się do wojny ze Związkiem Radzieckim, być może Sowieci zechcieliby wziąć udział w wojnie przeciw Polsce. Z prespektywy Hitlera układ z Moskwą zapobiegłby całkowitemu okrążeniu Niemiec, gdyby Brytyjczycy i Francuzi rzeczywiście wypowiedzieli wojnę po zbliżającym się niemieckim ataku na Polskę. Hitler 20 sierpnia 1939 roku wysłał do Stalina osobiste posłanie, prosząc go, by przyjął Ribbentropa nie później niż 23 sierpnia. Niemiecki minister spraw zagranicznych podążył do Moskwy, gdzie – jak zauważyli Orwell i Koestler – lotnisko w stolicy ojczyzny socjalizmu przyozdobiono swastykami. Ten ostateczny szok ideologiczny, który skłonił Koestlera do rozbratu z komunizmem, dowodził tak naprawdę, że Związek Radziecki przestał być państwem ideologicznym.
Obydwa reżimy natychmiast znalazły płaszczyznę porozumienia w swoich zamiarach zniszczenia Polski. Gdy tylko Hitler porzucił nadzieję zwerbowania Polski do walki ze Związkiem Radzieckim, nazistowska i sowiecka retoryka na jej temat stały się trudne do rozróżnienia. Hitler uznawał ją za „sztuczny twór” traktatu wersalskiego, a Mołotow za jego „pokracznego bękarta”. Oficjalne porozumienie podpisane w Moskwie 23 sierpnia 1939 roku sprowadzało się do paktu o nieagresji. W rzeczywistości Ribbentrop i Mołotow uzgodnili też tajny protokół określającvy strefy wpływów nazistowskich Niemiec oraz Związku Radzieckiego w Europie Wschodniej: na terenie niepodległych nadal Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski i Rumunii. Ironiczny w tym świetle wydawał się fakt, że Stalin bardzo niedawno usprawiedliwił wymordowanie ponad stu tysięcy własnych obywateli fałszywym twierdzeniem, jakoby Polska podpisała pod przykrywką paktu o nieagresji taki właśnie tajny kodycyl z Niemcami. Operację polską przedstawiano jako przygotowanie na atak ze strony Niemiec i Polski; teraz Związek Radziecki zgodził się napaść na Polskę wraz z Niemcami.
1 września 1939 roku Wehrmacht najechał Polskę z północy, zachodu i południa, wykorzystując żołnierzy oraz uzbrojenie z przyłączonych terenów Austrii i Czechosłowacji. Hitler rozpoczął swoją wojnę.” ( str.149-150, Timothy Snyder, Skrwawione ziemie, Przekład Bartłomiej Pietrzyk, wyd. ZNAK HORYZONT, Kraków 2018)
Opracował: Marek Sukiennik
