Powyższa fotografia (wedle lakonicznego opisu na rewersie) została wykonana 24 grudnia 1939 roku w Lengyeltóti, w obozie dla internowanych żołnierzy polskich, mieszczącym się w pałacu Zichy.
http://lengyeltotikepekben.mlap.hu//html/25092028/render/zichy-kastely-korhaz
Obóz w Lengyeltóti, jeden ze 141 (ewent. 142 - według innych źródeł) utworzonych jesienią 1939 roku na Węgrzech dla polskich uchodźców, żołnierzy i cywilów, zaczął funkcjonować już 28 września 1939 roku. Po sprawnie przeprowadzonej (wspólnymi siłami, polskimi – tajne Biuro Ewakuacji przy legalnie działającym Polskim Przedstawicielstwie Wojskowym oraz węgierskimi – propolskie agendy rządowe) akcji przerzutu ponad trzydziestu tysięcy Polaków do Francji, i dalej do Anglii, a po upadku Francji, na Bliski Wschód, do polskiej armii, obóz został rozwiązany.
Szacuje się, iż w okresie od jesieni 1939 roku do końca lata 1940 roku ponad 100 tysięcy polskich uchodźców znalazło schronienie na Węgrzech. W niektórych źródłach pojawia się nawet liczba 140 tysięcy. Przez stukilometrowy pas wspólnej granicy przedzierały się nie tylko grupy cywilów (często całe rodziny) i rozproszonych żołnierzy, ale też prawie kompletne formacje , jak np. 10. Brygada Kawalerii Pancernej. 21 września 1939 roku została utworzona przy węgierskim MSW tzw. sekcja polska, kierowana przez dr Józsefa Antalla. Powstał też Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (pod przewodnictwem hrabiny Erzsébet Szápory), który niósł pomoc polskim wygnańcom aż do 1944 roku. Do 1941 roku działało w Budapeszcie poselstwo polskie pod kierownictwem Leona Orłowskiego. Węgrzy przyjęli polskich tułaczy niezwykle serdecznie. Rozwożono ich po całym kraju, kwaterując w różnego rodzaju obiektach, nie mających nic wspólnego z „obozami”: dworach, pałacach, internatach, folwarkach, nieczynnych koszarach, strażnicach i barakach wojskowych, fabrykach. Cywilów najczęściej umieszczano na kwaterach prywatnych, gdzie właściciele odstępowali najlepsze pomieszczenia. Faktyczna liczba polskich uchodżców była świadomie zaniżana i ukrywana przez węgierskie czynniki rządowe, by nie drażnić Niemców, choć wywiad niemiecki zdawał sobie sprawę z rozmiaru pomocy udzielanej Polakom przez ich sojuszników. W miejscach internowania wydawano gazetki w języku polskim. Do szeroko zakrojonej akcji pomocy włączyło się duchowieństwo, zarówno polskie, jak i węgierskie. Wiodącą rolę odegrała tu polska parafia w Budapeszcie. Nuncjusz apostolski na Węgrzech arcybiskup Angelo Rotta aktywnie wspierał te działania. Został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Dopisek na węgierskiej Bożonarodzeniowej karcie pocztowej, wysłanej 24 grudnia 1939 roku z Nagykanizsa do okupowanego kraju, mówi sam za siebie.
Obrazek z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, wydany w 1939 roku w Budapeszcie, na Boże Narodzenie, z błogosławieństwem pasterskim ks. biskupa Karola Radońskiego i modlitwą: „Pokój Boży, który przewyższa wszelki zmysł, niechaj strzeże serc waszych i umysłów waszych w Chrystusie Jezusie, Panu naszym” (Św. Paweł do Filipian 4, 7.)
Na Węgrzech funkcjonowało też polskie szkolnictwo; w ponad dwudziestu szkołach prowadzono naukę języka polskiego, a w Balatonboglár powstało polskie gimnazjum, finansowane przez rząd węgierski.
Świąteczna karta pocztowa z korespondencją w języku polskim, wysłana z Nagykanizsa do Balatonboglár, do willi „Wilma” - Lengyel tabor.
Żołnierze polscy i węgierscy nad Balatonem, 4 stycznia 1940 roku, Balatonboglár.
Autor: Marek Sukiennik
Warto przeczytać:
http://www.polizei-newsletter.de/documents/Goraca%20jesien_1939.pdf
