W dniach od 8 do 12 lutego br. gościła w okolicach Limanowej kilkunastoosobowa węgiersko-polska grupa pasjonatów i rekonstruktorów historii - pielgrzymów śladami pierwszowojennych pól bitewnych węgierskich huzarów, a konkretnie szlakiem bojowym królewskiego 5. regimentu huzarów z Koszyc (węg. magyar királyi kassai 5. honvéd huszárezred). Jednym z głównych pomysłodawców i organizatorów wyprawy był Dr. István Papp, lekarz z Nyíregyháza, nadporucznik armii węgierskiej. Inspiracją projektu była lektura zachowanych pamiętników z lat 1914-1915 Dr. Miklósa Berenda, lekarza sztabowego 5. pułku huzarów. Jednostka Miklósa Berenda brała udział w Bitwie Limanowskiej w grudniu 1914 roku, walcząc w okolicach Żegociny (Rozdziele – Jabłoniec), Kamionki Małej (Kobyła), Iwkowej, Tymowej, w dolinie Dunajca i Łososiny.
Doktora Istvána Papp ujęły m.in. ciepłe słowa, jakie autor pamiętnika – węgierski lekarz - skierował pod adresem polskich legionistów, walczących ramię w ramię z austrowęgierskimi wojskami regularnymi.
…”a lengyel légió előtt meghajtom a zászlónkat és kifejezem előttük azt az elragadtatást, azt a tiszteletet, amely megérdemelnek ezek a hős fiúk, akiknek bátorsága, önfeláldozása valóban egytestvér a magyaréval.”
…” przed Legionem Polskim pochylam nasz sztandar i wyrażam przed nimi to zachwycenie i szacunek, na które zasłużyli ci bohaterscy chłopcy, których odwaga, poświęcenie czyni nas rzeczywiście bratankami”. (tłum. płk mgr inż. János Balogh).
Panu doktorowi Istvánowi Papp towarzyszyli:
płk mgr inż. János Balogh, Prezes Węgierskiego Stowarzyszenia Magistrów WAT, wraz z małżonką Reginą Balogh, z Budapesztu,
płk dr inż. Janusz Furtak, Dyrektor Instytutu Teleinformatyki i Automatyki Wydziału Cybernetyki WAT, z Warszawy,
ppłk Ferenc Rajkó z Örsújfalu (Nová Stráž) na Słowacji,
Tibor Pint z Csallóközaranyos (Zlatná na Ostrove) na Słowacji,
László Rajcsányi z Örsújfalu (Nová Stráž) na Słowacji,
Lajos Marsalik z Nagykeszi (Veľké Kosihy) na Słowacji,
Zsolt Balogh z Debreczyna na Węgrzech,
Zoltán Mandics z Debreczyna na Węgrzech,
Gábor Szabó z Debreczyna na Wegrzech,
Péter Viszlay z Mátészalka na Węgrzech,
Márk Szanyi z Novajidrány na Węgrzech.
Dzień pierwszy – sobota, 9 lutego 2019r.
Wizyta na wojennych cmentarzach: na Golcowie, Jabłońcu i w Tymbarku, zwiedzanie Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej, oddanie hołdu Komendantowi Józefowi Piłsudskiemu przy pomniku na Małym Rynku.
Dzień drugi – niedziela, 10 lutego 2019 r.
Rozdziele – piesze podejście na Jabłoniec (tam był usytuowany polowy lazaret 5. pułku huzarów, w pobliżu stacjonowała artyleria pułkowa), Kamionka Mała – cmentarz wojenny nr 357 na Jastrząbce (na Orłówce), piesze podejście na wzgórze Kobyła, Iwkowa, Tymowa, Czchów, dolina Dunajca, zamek Tropsztyn, cmentarz wojenny nr 352 w Marcinkowicach, Stary Sącz - Klasztor Klarysek - u Świętej Kingi, węgierskiej księżniczki, Pani Sądeckiej.
Dzień trzeci – poniedziałek, 11 lutego 2019 r.
Limanowa – piesze podejście na Łysą Górę i Miejską Górę, stanowiska autrowęgierskiej artylerii.
To była niezapomniana lekcja historii w terenie, istotnie wzbogacająca naszą wiedzę o Bitwie Limanowskiej. Forsowne marsze z wyznaczaniem marszruty na mapie przy pomocy kompasu, odszukiwanie śladów transzei, ziemnych działobitni, stanowisk karabinów maszynowych, polowych lazaretów. Wspólne dzielenie się łykiem kawy czy herbaty (ewentualnie palinki o różnych smakach), kanapką, batonem, jabłkiem z regionu Szabolcs. Zwykłe, naturalne świadectwo przyjaźni między Polakami i Węgrami.
Tekst i fotografie: Marek Sukiennik
