Trzystu Bratanków Węgrów, uczestników projektu historycznego „Galícia Expressz”, zorganizowanego z okazji setnej rocznicy zakończenia Wielkiej Wojny, gościło 18 lipca br. - późnym popołudniem - na jabłonieckiej nekropolii. Przyjechali na jabłoniecką „huzarską Golgotę” kilkoma autokarami, mając za sobą m.in. zwiedzanie cmentarzy wojennych we Florynce i Łużnej. Galicyjski Ekspress – kolejowa eskapada z Budapesztu do Krakowa - i dalej, autokarami, do Tarnowa, Przemyśla, Florynki, Łużnej, Limanowej, powrót do Krakowa, został zainicjowany i zaaranżowany przez Instytut i Muzeum Historii Wojen przy Ministerstwie Obrony Węgier (HM Hadtörténeti Intézet és Múzeum), stąd też na czele pielgrzymki stała ośmioosobowa delegacja z HM pod komendą Dyrektora Instytutu i Muzeum pana płk dr Vilmosa Kovácsa. Na Jabłońcu swoich rodaków powitała Konsul Generalny Węgier w Krakowie pani prof. dr hab. Adrienne Körmendy. Pośród pielgrzymów byli historycy, pasjonaci historii, rekonstruktorzy, członkowie rodzin - potomkowie żołnierzy poległych na frontach Wielkiej Wojny, zatem nie mogło zabraknąć na Jabłońcu wnuka dowódcy cesarsko-królewskich huzarów grafa Nádasdy'ego z Sopronia obersta Othmara Muhra von Limanowa, pana Alberta Muhra, Dyrektora MÁV Nosztalgia Kft. pana Norberta Schvéda oraz Prezesa „József Ágost Emléktársaság” pana Gábora Szantnera, organizatora Isonzó Expressz. Roli tłumacza podjęła się dr Halina Csúcs Lászlóné, Rzecznik Narodowości Polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier.
Z upoważnienia Wojewody Małopolskiego gości z Węgier witała pani Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk, Dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków i Dziedzictwa Narodowego w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim oraz Gospodarze Limanowej: Burmistrz Miasta Limanowa pan Władysław Bieda, Przewodnicząca Rady Miasta Limanowa pani Jolanta Juszkiewicz, a także prezes Limanowskiego Stowarzyszenia Historii Ożywionej Jabłoniec 1914 pan Marek Sukiennik wraz z członkami Stowarzyszenia.
Zebranych oficjalnie przywitała prowadząca uroczystość pani Jolanta Szyler, Kierownik Wydziału Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki limanowskiego magistratu. Po wydaniu komend do podniesienia flag państwowych Węgier i Polski na maszty, wpierw poczet flagowy złożony z polskiego legionisty (Krystian Sułkowski) i węgierskiego huzara (Bartek Sułkowski) podniósł flagę Węgier na maszt przy śpiewie hymnu „Isten, áldd meg a magyart”, a następnie poczet sformowany z polskich rekonstruktorów: Marka Sułkowskiego i Kacpra Czochary podniósł flagę Polski przy dźwiękach i śpiewie „Mazurka Dąbrowskiego”. Krótkie okolicznościowe przemówienia wygłosili: Gospodarz Miasta Limanowa Burmistrz mgr inż. Władysław Bieda oraz pan Albert Muhr.
Następnie trębacz pan Eugeniusz Szubryt odegrał „Ciszę”, po czym oficjalne delegacje złożyły wieńce przed obeliskiem upamiętniającym miejsce bohaterskiej śmierci pułkownika Othmara Muhra von Limanowa, przy którym to honorową wartę zaciągnęli limanowscy legioniści i wegierski huzar. Nagłośnienie uroczystości zapewnił – jak zawsze sprawnie i niezawodnie – pan Jerzy Dudek z Limanowskiego Domu Kultury, a fotografowała pani Monika Futiakiewicz.
Po oficjalnej części uroczystości była jeszcze krótka chwila na wymianę upominków i rozmowy polskich i węgierskich przyjaciół, wymiana zaproszeń na grudniowe uroczystości rocznicowe. Węgrzy dekorowali - swoim zwyczajem - nagrobki i pnie drzew cmentarnych trójkolorowymi wstążkami i kwiatami; na jednym nagrobku zauważyłem pozostawioną fotografię przodka poległego w Wielkiej Wojnie.
Jak zwykle to ma miejsce na Jabłońcu, logistyka uroczystości spadła na barki członków Limanowskiego Stowarzyszenia Historii Ożywionej Jabłoniec 1914 – społecznego kustosza nekropolii. Z tegoż zaszczytnego obowiązku wywiązaliśmy się bez zarzutu.
Dziękuję moim wiernym, zdyscyplinowanym, młodym kolegom ze Stowarzyszenia za pomoc i asystę w strugach ulewnego chwilami deszczu.
Tekst: Marek Sukiennik
Fotografie: Monika Futiakiewicz
