JABŁONIEC 1914
Limanowskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej
Aktualności
dodano: 11-09-2018 23:44:33,
odsłon: 1080
PL
Cerkiew w Patrauti
Patrauti koło Suczawy na Bukowinie, Rumunia.

   12 km od Suczawy, kilka km od drogi DN2/E85 na Radowce (zjazd w drogę 208V), a 35 km od Kaczyka (droga DJ178A) leży spora (ok. 4,5 tys. mieszkańców) wieś  Pătrăuți (niem. Petroutz). Nazwa wsi pojawia się w dokumentach już z XIV wieku. Znajduje się tutaj cerkiew pw. Podniesienia Krzyża Świętego, jedna z najpiękniejszych cerkwi mołdawskich, z zachowanymi najstarszymi malowidłami wewnętrznymi i zewnętrznymi w historycznej Mołdawii. Została zbudowana pod koniec 1487 roku przez Stefana Wielkiego i Świętego, i na początku wchodziła w skład jedynego monasteru żeńskiego ufundowanego przez tegoż hospodara.

 

„Ja ,Stefan Wojewoda,
Pan Kraju Mołdawskiego,
Syn Bogdana Wojewody,
rozpocząłem budowę tego domu
w imieniu Świętego Krzyża
w roku 6995 (1487)
miesiącu czerwcu, dniu 13.”

 

(Tablica erekcyjna, wykuta w kamieniu, nad wejściem do cerkwi, cytat z folderu „Pătrăuți Zabytkowa Cerkiew UNESCO Centrum Kulturalno-religijne” zakupionego w cerkwi, tłumaczenie Janina Hahula)
Cerkiew w Pătrăuți jest najstarszą zachowaną cerkwią z ufundowanych przez Stefana Wielkiego oraz najstarszą zachowaną ze zbudowanych w stylu mołdawskim. W 1993 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako najstarsza prawosławna cerkiew w Rumunii.

 

 

 

Mapa Bukowiny z najważniejszymi zabytkowymi obiektami sakralnymi (cerkwiami i monasterami). Karta pocztowa (zakupiona w Pătrăuți, wyd. Asociata Prietenii Bocovinei).

 

   Styl mołdawski spłótł z rodzimymi elementami pierwiastki świata bizantyjskiego i łacińskiego (m.in. gotyku). Wpływ bizantyjski przejawia się w planie trójkonchowym cerkwi: przednawie, nawa główna i apsyda. Gotyk odcisnął piętno na obramowaniu okien, kamiennych rzeźbach przy portalu wyjściowym i ukształtowaniu dachu. Konstrukcja wieży jest charakterystyczna dla rodzimej mołdawskiej sztuki architektonicznej. Niezwykle harmonijna w „godnych podziwu proporcjach” oraz linii architektonicznej cerkiew w Pătrăuți jest pierwowzorem cerkwi mołdawskiej.

 

Album (póki co jeden z nielicznych wydanych w języku polskim), zakupiony w cerkwi. Cena 50 lei. Autorzy: Petru Palamar, pr. Gabriel – Dinu Herea. Wyd. HERUVIM 2015.


Nad wejściem do świątyni znajduje się najstarsze malowidło zewnętrzne na Mołdawii przedstawiające Sąd Ostateczny ze sceną walki między aniołami i demonami. W tej walce anioły biorą górę i przechylają szalę wagi ku rajowi. Pierwsze pomieszczenie cerkwi - przednawie – ma przygotować pielgrzyma do spotkania z Bogiem w tajemnicy Najświętszego Sakramentu. Ze sklepienia kopuły przednawia spogląda Chrystus Pantokrator. Na zachodniej ścianie przednawia uwagę przyciąga malowidło z dominującą sceną Kawalkady Krzyża Świętego. W nawie głównej, na obrazie wotywnym, fundator cerkwi Stefan Wielki i Święty ofiaruje Chrystusowi świątynię za pośrednictwem cesarza Konstantyna Wielkiego. Hospodar występuje w otoczeniu rodziny: żony Marii Voichita, syna Bogdana III i córek Marii i Any. Nawa główna i ołtarzowa to Miejsce Święte i Miejsce Najświętsze. Dominuje tu na freskach Chrystus Pantokrator. Napisy w języku greckim na malowidłach zewnętrznych i wewnętrznych upoważniaja do postawienia tezy, iż ich autorem byli greccy malarze, przybyli do Mołdawii po upadku Konstantynopolu. Kontynuacja opisu jest bezcelowa; po prostu trzeba to zobaczyć.
Obok cerkwi znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona (na ośmiokątnym planie) na początku XVIII wieku, zbliżona stylem do budownictwa spotykanego na Maramureszu. Sosnowe bale łączone są w narożach prosto na jaskółczy ogon. Wewnątrz dwonnicy są przechowywane stare drewniane krzyże nagrobne z symboliką antyczną, nawiązującą do Królestwa Daków i Cesarstwa Rzymskiego. W muzeum mieszczącym się vis a vis cerkwi, w domu parafialnym, zrekonstruowano „dom bukowińskiego księdza”.

   Kustoszem cerkwi jest ksiądz dr Gabriel Herea (tel. 004 0740 05 77 12) z miejscowej parafii.
W zasadzie nie trzeba nawet dzwonić; pojawia się z kluczami, gdy tylko zobaczy przed cerkwią samochód czy autokar z pielgrzymami. Ogromną wiedzę o świątyni (w tym o „grze” światła sączącego się z okien wieży nad nawą główną) przekazuje w językach: rumuńskim, francuskim i angielskim. Wstęp do cerkwi tylko 5 lei. Przyjemność fotografowania kosztuje 10 lei. W przedsionku bogata oferta pamiątek, folderów, albumów w różnych językach, kart pocztowych, ikon, nawet malarstwa sztalugowego, itp. Przed cerkwią spory parking. Przy murze okalającym teren cerkwi, od wschodniej strony, jest też toaleta. Pătrăuți oferuje pole caravaningowe i namiotowe, ewentualnie noclegi typu agroturystyka. Część dróg w okolicy jest betonowych, ale w dobrym stanie. Poza tym te oznaczone DN/E są bardzo dobre i dotrzymują standartów przewidzianych dla tego rodzajów dróg. W tej części Rumunii autostrad nie ma, ale cały urok przecie to jazda „kukurydzą”, gdzie niemal co krok jakaś atrakcja, niekoniecznie typu klasztor czy cerkwia (walory widokowe, folklor, życie codzienne mieszkańców, itp.).

 

 


Tekst i fotografie: Marek Sukiennik

Limanowskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej Jabłoniec 1914
Adres: ul. T.Kościuszki 6, 34-600 Limanowa
KRS: 0000485295
NIP: 7372203252
REGON: 122988528
Partnerzy:
Ta strona wykorzystuje pliki cookies i inne technologie. Korzystając z witryny wyrazasz zgodę na ich używanie.Dowiedz się więcejRozumiem